طبقه بندی موضوعی
خلاصه آمار
بایگانی
آخرین نظرات
درباره نویسنده
پیوندهاتصاویر سه بعدی جادوی تصاویر دو بعدی
تصاویر سه بعدی که اصطلاحا استریوگرام نامیده می شوند، در واقع تصاویر مسطح دوبعدی
هستند که بعد سوم آنها در میان دو بعد دیگر پنهان است. شیوه پدیدار ساختن بعد سوم در این
گونه تصاویر به این نحو است که نخست بیننده تصاویر را در نزدیک بینی خود نگاه داشته و سپس
به آهستگی ازصورت خود دورمی کند؟به این ترتیب با دور شدن تصاویر از چشمان بیننده بعد سوم
تصویر پدیدار می شود.اما چرا بعد سوم؟
اشیابی که در زندگی با آنها سروکار داریم. اشیایی سه بعدی هستند. در واقع جهان ما، جهانی
سه بعدیست که همه اشیای درون آن سه بعد طول، عمق و ارتفاع دارند و حجمی را در فضا اشغال
می کنند که توسط این سه بعد پدید می آید. دربه تصویر کشیدن اشیا چه از طریق عکاسی و چه
از طریق نقاشی، همواره بعد سوم اشیا که بعد عمق است ازمیان می رود و بدین ترتیب ما در
یک تصویر نقاشی یا یک عکس با بازنمودی دو بعدی از اشیای سه بعدی روبه رو هستیم. اگرچه در
قرن بیستم و شکل گرفتن جنبش های هنری نقاشی مدرن، همواره تلاش نقاشان مدرن چون
پل سزان، از پیشگامان نقاشی مدرن این بود که اهمیت بعد عمق را کمرنگ سازند و به بوم نقاشی
که تنها دو بعد را در اختیار نقاش قرار می دهد، وفادار بماند،امادرعصر کلاسیک، نقاشان درپی یافتن تکنیک
هایی برای بازنمود بهتر بعد عمق از طریق ایجاد پرسپکتیو، سایه روشن ها و کنتراست های
درون نقاشی بودند. برای مثال در عصر کلاسیک برای نقاشی چهره یک شخص، مدتها وقت صرف
می شد که پستی بلندی های صورت، چین وچروک ها، پهنا وعمق بینی و… دقیقأ مطابق با واقعیت
به تصویر در آید. به طور خلاصه هدف نقاشان کلاسیک، ایجاد بعدی سوم برای تصاویر دو بعدی نگاشته
شده روی بوم نقاشی بود. در عکاسی هم وضع به همین منوال است از آنجا که فیلم عکاسی یا فایل
رایانه ای در دوربین دیجیتال تنها دو بعد را در اختیار عکاس قرار می دهد. عکاس تلاش می کند با انتخاب
زاویه مناسب، کادربندی، فوکوس و تنظیم عمق میدان. پرسپکتیو لازم را برای پدیدار ساختن بعد سوم ایجاد کند.
اما ظاهر شدن بعد سوم در تصاویر استریو گرام داستان دیگری دارد که شاید بتوان برای تصاویر
سه بعدی در نظر گرفت. اما تاریخچه پیدایش تصاویر سه بعدی و استریوگرام در اصل به سال ۱۸۳۳
میلادی بازمی گردد؛ جایی که چارلز ویتستون دانشمند انگلیسی توانست به طوراتفاقی به پدیده
جالبی پی ببرد. وی درخلال آزمایشات خود به طور اتفاقی دریافت از آنجا که چشمان انسان در
فاصله اندکی ازهم قرار دارند. شی مشاهده شده توسط هر چشم تا اندازه بسیار کمی با چشم
دیگر فرق می کند که این امر سبب پیدایش خطای دید درعمق می شود. پنج سال بعد و باکشف
پدیده استروسکوپی (برجسته بینی)، وی دستگاه استروسکوپ – دستگاهی متشکل از آینه ها
در زوایای خاص- را اختراع کرد که دو تصویراز یک جسم را به چشم منتقل می کرد وبیننده را قادر
می ساخت اشیا را به طور برجسته ببیند. تصاویر استریوگرام مدیون دو اختراع مهم پیش از خود
هستند: نخست اختراع دستگاه استروسکوپ و دوم دوربین های عکاسی کوچک. استروسکوپ
اختراع شده توسط ویتستون به دلیل اشکالات موجود، به طور کامل در استروسکپی به کار گرفته نشد.
اما این عمل در سال ۱۸۴۴ با کشف فیزیکدان اسکاتلندی محقق گشت. این فیزیکدان کشف کرد پدیده
سه بعدی درموضوعات تکرار شده با تفاوت های جزئی قابل مشاهده است. وی این پدیده را برای
ساختن یک دوربین استریو به کاربرد. این دوربین در واقع از ترکیب یک استروسکوپ انکساری با یک
دوربین دوقلو متشکل از دو دوربین مجزا که با فاصله اندکی از هم قرار داشتند. ساخته شده بود.
هنگامی که ازطریق استروسکوپ به تصویری نگریسته می شد، دوربین های دوقلو، اثری سه بعدی
را در منظر بیننده خلق می کردند. اگرچه این محصول در نمایشگاه بزرگ کریستال پالاس در لندن به
سال ۱۸۵۱ عرضه شد و مورد توجه عموم قرار گرفت اما نتوانست وجهه همگانی پیدا کند. در سال
های بعد و با اختراعات متعدد گام های دیگری در پیشبرد صنعت ساخت دوربین های سه بعدی برداشته
شد تا سرانجام علم هولوگرافی پدید آمد. علم هولوگرافی که در واقع دانش مربوط به ثبت تصاویر در
سه بعد هولوگرام است، در ۱۹۴۷ به طور تصادفی توسط فیزیکدان مجارستانی کشف شد. وی در
حالی که سرگرم مطالعه بهبود میکروسکوپ های الکترونی بود. موفق به تولید و ایجاد تصاویر سه بعدی
شد! او این تصاویر را هولوگرام نامید که متشکل از دو کلمه یونانی هولو به معنای «تمام وکمال»
و گرام به معنای «پیام» است. اما این اختراع هم پایان راه تصاویر سه بعدی نبود. سال ۱۹۵۹ ،
روانشناسی به نام بلا جولز در ضمن مطالعه روی الگوشناسی و ادراک عمق موفق شد تصاویر
استریویی را -یعنی تصاویری که از توزیع نقاط همشکل بطور تصادفی تشکیل شده اند- ایجاد کند.
با تحقیقات این روانشناس مشخص شد تصاویر سه بعدی در مغز تولید می شود نه در شبکیه و به این
ترتیب بر باور پیشینیان در محل تشکیل تصاویر سه بعدی خط بطلان کشیده شد. در این بین برخی
محققین در فکر ابداع روشی برای دیدن استریوگرام بدون استفاده از ادوات جانبی بودند بطوریکه
بیننده با تغییر و حرکت نگاه خود بتواند به تصویر سه بعدی دست یابد.
سالها گذشت تا سرانجام گروهی از دانشمندان توانستند با ادغام دو استریو گرام در یک
تصویر، یک اتواستریوگرام پدید آورند که تماشای آن به هیچ وسیله ای نیاز نداشت وبدین سان
بودکه آنها توانستند برای نخستین بار در طول تاریخ، تصاویر استریوگرامی را که از نقاط تصادفی
سیاه و سفید تشکیل شده بود. با به کارگیری کامپیوتر اپل۲ تولید نمایند. در این کامپیوتر به
وسیله برنامه نویسی به زبان بیسیک، تصاویری بر اساس نقاط تصادفی و گاهاً غیرتصادفی خلق
می شد. از این زمان بود که عملاً رایانه و نرم افزارهای رایانه ای و برنامه نویسی توانست جایگزین
دستگاه های فیزیکی برای ایجاد استریوگرام شود. شاید ورود رایانه به حوزه تصاویر سه بعدی
را بتوان نقطه عطفی در تاریخ استریوگرام دانست. با پیشرفت رایانه و تلاش های متخصصین
سرانجام سال ۱۹۹۱ نخستین استریوگرام تمام رنگی با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری مدلسازی سه بعدی
و تکنیک های رایانه ای ایجاد شد و از آن به بعد بود که استریوگرام به گونه تجاری ودرقالب کتب ومجلات
مختلف به بازار عرضه شد. ورود تصاویر استریوگرام در سالهای نخست دهه ۷۰ شمسی به کشورمان
هم با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شد و مجلات و کتب متعددی در این زمینه که حاوی تصاویراستریوگرام
بودند به بازار آمد.
مطالب فوق نشان می دهد که نرم افزارهای رایانه ای توانسته همه ادوات فیزیکی پیشین تولید
استریوگرام را حذف کند و خلق استریو گرام را در کمتر از چند دقیقه ممکن سازد. شاید در آینده و با
پیشرفت تراشه ها, نرم افزارهای رایانه ای، ایجاد استریو گرام با کیفیت بالاتر و همچنین گونه های
مهیج وواقعی تر امکانپذیر باشد. اما از مطالب فوق که بگذریم. به این سوال می رسیم که چرا
انسان در پی ایجاد تصاویر استریوگرام بوده و هست؟
شاید بتوان به طور قاطع به این پرسش پاسخ داد. اما بشر همواره در پی افزودن بعد سوم به تصاویر
برای زنده ساختن و همسان سازی آنها با طبیعت بوده است. در نقاشی کلاسیک و عکاسی این بعد
سوم از طریق پرسپکتیو کنتراست و تکنیک های هنری ایجاد می شود و در نقاشی مدرن این عنصر
انتزاع و ذهن است که به عنوان بعد سوم با طول و ارتفاع تصویر در هم می آمیزد و تصویر سه بعدی
پدید می آورد. در استریوگرام هم عنصری به نام خطای ذهنی است که به همراه طول و ارتفاع تصاویر
سه بعدی ایجاد می کند. اما آیا تصاویر استریوگرام تنها برای تفریح و سرگرمی به کار می رود؟
پاسخ منفی است زیرا استریوگرام در زمینه های مختلفی کاربرد دارد که می توان به مواردی چون
عکسبرداری سه بعدی از سیاره مریخ در سال ۲۰۰۴ ، درمان بیماری ها و مشکلات چشمی
در کلینیک های چشم، ترسیم نمودارهای هندسی در علوم ریاضی و مهندسی و غیره اشاره کرد.
ارسال نظر